Niepozorny budynek dawnego Pałacu Biskupiego w Krośnie skrywa zasoby, które na pierwszy rzut oka mogą wydawać się jedynie technicznym reliktem minionej epoki. Jednak gdy przekracza się próg Muzeum Podkarpackiego, szybko staje się jasne, że mamy do czynienia z czymś znacznie głębszym niż tylko zakurzoną ekspozycją. To tutaj bije serce historii, która na zawsze zmieniła oblicze świata, a wszystko zaczęło się od gęstej, ciemnej cieczy i wizji Ignacego Łukasiewicza.
Jako twórcy portalu kontenturystyczny.pl, rzadko spotykamy miejsca tak silnie nasycone autentycznym dziedzictwem technologicznym, które jednocześnie zachowuje niezwykły walor estetyczny. Krośnieńska kolekcja zabytkowych lamp naftowych i olejowych jest największym tego typu zbiorem w Polsce i jednym z najważniejszych w Europie. To właśnie ona stała się fundamentem dla wyjątkowej wystawy „Płomień i pędzel”, którą mieliśmy okazję zgłębić.
Ewolucja światła i ludzkiej pomysłowości
Wystawa ta nie jest jedynie chronologicznym zestawieniem przedmiotów. To fascynująca, wielowątkowa podróż przez dzieje ludzkiego dążenia do rozproszenia ciemności. Narracja ekspozycji prowadzi nas przez kolejne etapy ewolucji oświetlenia. Zaczynamy od surowych początków: żelaznych krzesiw i prostych łuczyw, które przypominają o czasach, gdy walka o ogień wymagała ogromnego wysiłku. Następnie przechodzimy do ery olejnej, prezentującej kunsztownie zdobione lampy, które wprowadziły nową jakość do domowych wnętrz. Zwieńczeniem jest rewolucja naftowa – majestatyczne i inżynieryjnie zaawansowane lampy, będące symbolem galicyjskiego postępu.
Gdzie technika spotyka się ze sztuką
Tytułowy „pędzel” odgrywa w tej opowieści rolę kluczową. Ekspozycja wnikliwie analizuje, jak rozwój oświetlenia wpłynął na warsztat malarski i postrzeganie barw. Lampy naftowe przestały być jedynie urządzeniami użytkowymi; stały się rekwizytami budującymi klimat dzieł sztuki i inspiracją dla rzemieślników. W ich ciepłym świetle zmieniała się dynamika cieni i głębia kolorów, co twórcy wystawy oddali z wielką pieczołowitością.
Dla nas, pasjonatów turystyki nieoczywistej, Muzeum Podkarpackie w Krośnie to punkt obowiązkowy. Pokazuje ono, że historia przemysłu to nie tylko szyby i rafinerie, ale przede wszystkim kulturowa przemiana, która zdefiniowała nowoczesność. Nie jest to kolejna nudna lekcja historii, lecz sensoryczne doświadczenie tego, jak jeden wynalazek potrafi rozświetlić mroki codzienności i natchnąć artystów.
